REFERAT: Czasy bezkrólewia w Polsce. na 2 strony A4 WAŻNE na jutro ! :(

BEZKRÓLEWIE- okres między śmiercią lub abdykacją danego króla, a wstąpieniem na tron (koronacją) jego następcy. Obu (polskiego i łacińskiego) terminów używa się też czasem mając na myśli konkretne okresy historyczne, np. sytuację w Polsce po śmierci Władysława III Warneńczyka, portugalski kryzys w latach 1383–1385 lub lata 1332–1340 w historii Danii. Głową państwa podczas bezkrólewia jest Interrex (→ regent). Bezkrólewie jest okresem miedzy śmiercią danego władcy a objęciem tronu przez jego następcę. W okresie I Rzeczpospolitej od śmierci Zygmunta Augusta – ostatniego z dynastii Jagiellonów tron w Polsce był elekcyjny. Rzesze szlachty po śmierci króla wybierały nowego władcę. Bardzo ciekawym zagadnieniem jest jak funkcjonowała rzeczpospolita w okresie bezkrólewia i, kto rządził wówczas krajem. Po śmierci Zygmunta Augusta doszło do poważnego kryzysu wewnętrznego w Polsce, gdyż władca ten nie określił sposobu przeprowadzenia elekcji nowego króla ani, kto przez ten czas ma sprawować rządy w państwie. W tym okresie szlachta katolicka doprowadziła do powołania urzędu ,,interrexa’’ (miedzy-król), który sprawował każdorazowo rządy w państwie w okresie bezkrólewia. Interrexem miał być prymas Polski lub wyznaczony przez niego dostojnik kościelny np. biskup kujawski. Pierwszym interrexem był prymas Jakub Uchański. W okresie bezkrólewia interrex zwoływał sejm konwokacyjny, podczas, którego ustalano czas i miejsce elekcji nowego władcy oraz ,,pacta conventa’’, czyli zobowiązania osobiste władcy wobec państwa, jak również społeczeństwa. Interrex kierował administracją państwa oraz mógł w wyjątkowych przypadkach zadecydować o wojnie. Ponadto organizował elekcję i ogłaszał wybór nowego władcy. Od czasu ucieczki z Polski Henryka Walezego bezkrólewie w Polsce trwało aż 23 miesiące, czyli prawie dwa lata. Okresy bezkrólewia są zawsze czasem niepokoju i oczekiwania na wybór nowego władcę. Niestety, okresy bezkrólewia w Rzeczpospolitej były często wykorzystywane jako świetną okazję do rozpoczęcia wojny z naszym krajem np. po śmierci Zygmunta III Wazy państwo moskiewskie rozpoczęło oblężenie Smoleńska. Jan III Sobieski po elekcji musiał pospiesznie wyruszać na wojnę z Turcją, że nie było nawet czasu na jego koronację, która odbyła się po jego powrocie z wojny. Był to jedyny przypadek w historii naszego kraju, że bezkrólewie skończyło się na elekcji, a nie koronacji. W XVIII stuleciu szlachta obrała królem zarówno Stanisława Leszczyńskiego, jak również Augusta III Sasa. Dopiero koronacja Augusta III zakończyła okres bezkrólewia w Polsce. Sądy w dawnej Rzeczpospolitej wydawały wyroki w imieniu króla i na czas bezkrólewia ustawały. Zatem jak funkcjonowało państwo bez sądownictwa w okresie bezkrólewia trwającego nieraz po kilka miesięcy? Szlachta, aby uniknąć braku ważnej instytucji państwowej zwoływała sejmiki kapturowe. Ponieważ po śmierci władcy zwykłe sądy wydające w jego imieniu wyroki zawieszały swą działalność, szlachta wybierała swych przedstawicieli do sądów kapturowych. Były to sądy działające w trybie przyspieszonym, które sądziły przestępstwa przeciw bezpieczeństwu osób i mienia, porządkowi publicznemu i wydawały wyroki kolegialnie. Sądy kapturowe zbierały się co 6 tygodni na trwającą 3 tygodnie sesję sądową. Sędziowie nosili na znak żałoby po królu kaptury i stąd pochodzi nazwa tego sądu. Po elekcji nowy władca miał zatwierdzać wydane wyroki przez sądy kapturowe. Okresy bezkrólewia w dawnej Polsce zawsze były okresem niepokoju i obaw o losy państwa. Nasi sąsiedzi bardzo często wykorzystywali ten okres zamętu i braku władzy. Podczas bezkrólewia Rzeczpospolita wprawdzie funkcjonowała, lecz brak było centralne władzy w państwie.