Leszek Kolakowski " O kole fortuny" Powiadają niektórzy: grać na loterii albo ruletką się zabawiać to rzecz niemądra, bo szanse są zawsze przeciw nam. Inni jeszcze powiadają, że to niemoralne. Warto pomyśleć chwilę nad taką krytyką, ile że dotyka ona pewnej sprawy w życiu ważnej. Oczywiście, kazdy wie, ze w grze hazardowej czy loterii szanse są przeciw graczowi, inaczej gra nie moglaby istniec. Organizatorzy loterii zresztą zazwyczaj mówią, jakie jest prawdopodobienstwo wygrania glownego losu, i zawsze jest ono znikome. Czy stąd wynika, ze grając, nierozumnie się zachowujemy? Nie, nie wynika. Szanse są przeciw nam, ale jakaś szansa wielkiego zysku istnieje i nie jest rzeczą bezrozumną "próbować szczęścia", jak to się powiada. Bezrozumne jest to wtedy, kiedy stajemy się graczami nalogowymi, kiedy gra jak narkotyk nas wciąga i rujnujemy się, by swój nalóg zaspokoić. Ze zas szanse są przeciw nam, jest to sytuacja bardzo pospolita w życiu i wcale niekoniecznie musi nas zniechęcać. Gry hazardowe różnią się od innych ryzykownych okoliczności zyciowych tym, ze tu szanse są scisle obliczane i ze nie mozemy nic zrobic, by je na naszą korzysc przychylic. Czy nie możemy? Niektórzy wierzą, ze mozemy, a to przez jakis tajemniczy związek czy pokrewieństwo z liczbami: pewne liczby są nam przyjazne, inne nie i manipulujemy losami loteryjnymi czy ruletką w taki sposob, by na przyjazne stawiac. Takie wierzenia uchodzi za zabobon marny, ale jest to jeden z tych zabobonów, ktore prawie nie sposób wytępić. Inni sądzą, ze niektórzy ludzie potrafią za pomocą psychokinezy przedmiotami poruszac czy kierowac, a więc i zmuszac mechanizm ruletki czy loterii, by im dobre numery produkowal: jesli jednak są tacy, to na pewno talenty swoje ukrywają przed innymi. Jest w rzeczy samej w umysle naszym cos, co się buntuje przeciw idei przypadku (...). (...)Wiemy, oczywiscie, ze caly rozwój ludzkosci, caly wysilek cywilizacji polega na tym, aby minimalizowac udzial przypadku w wydarzeniach, ktore nas dotyczą, ze to się w pewnym stopniu, często znacznym, udaje, ze zmuszamy naturę do posluszenstwa. Jest w tym jednak nasza wlasna, ludzka intencja, nasza wola. Nieprzerwanie przy tym rozwojowi ludzkiego swiata towarzyszy wiara, ze przypadki, ktore są czynne w naturalnym biegu rzeczy, wcale przypadkami nie są, ze kryje sie za nimi sens czy wola Boga, ktore nie jest wprost widoczna, którą jednakowoż przy pewnym wysilku wykryc mozna. Nie jest więc przypadkiem, lecz zrządzeniem wyższej sily, ze Alojzy wygral glowny los na loterii, a Pafnucy udlawil się koscią i umarl. Trzeba tylko umiec czytac ten szyfr. (...) Lecz w tej sprawie, jak i w wielu innych, umysl nasz i uczucia targane są przeciwnymi sklonnosciami. Z jednej strony chcielibysmy zniesc przypadkowosc i znalesc sens juz obecny, nie przez nas nadany, w chaosie zdarzen. Z drugiej strony pyzyko nas wabi, bardzo często mamy sklonnosci do tego, by wyzywac los i zapuszczac się w nieznane, próbowac rzeczy, ktorych skutki są niewiadome, a bez tej sklonnosci niepowstalaby pewnie większosc wielkich osiągnięc ludzkiego rodzaju. Takie ryzyko podejmowali nie tylko wielcy podróżnicy i odkrywcy nowych lądów, inicjatorzy wojen i wielcy reformatorzy spoleczni- czynią to równiez uczeni próbujący nieznanych dróg w nauce, pisarze i poeci, ale takze kazdy z nas (...). Tak to dwie dusze mamy- jedna chce bezpieczeństwa i spokoju, druga szuka ekscytacjitym, co nieznajome i niebezpieczne. 1. Co oznacza związek frazeologiczny fortuna kolem się toczy? Jak odnosi się on do tresci utworu? 2. Wyjasnij, kiedy próbowanie szczęscia w grach staje się bezrozumne 3. Skoro kazdy wie, ze w grze hazardowej czy loterii szanse są przeciw graczowi, dlaczego ludzie stają się hazardzistami? Przedstaw swoje zdanie na ten temat. 4. Jakie szanse na wygraną ma osoba grająca na loterii? Czy mozna to obliczyc, czy tez jest to wylączenie lut szczęscia? Wyjasnij na podstawie tekstu. 5. Leszek Kolakowski napisal, ze pewnie liczby są nam przyjazne, inne nie. Poszukaj w różnych zródlach wiadomosci o symbolice liczb. Odpowiedz, ktore z nich w powszechnej opinii sprzyjają szczęsciu a ktore- zwiastują klopoty. 6. Jest w rzeczy samej w umysle naszym cos, co sie buntuje przeciw idei przypadkowo. Czy zgadzasz się z tym stwierdzeniem? Uzasadnij swoją opinię. 7. Znajdź w internecie znaczenie slowa psychokineza. W jakich codziennych sytuacjach dobrze byloby- Twoim zdaniem- wykorzystac psychokinezę? 8. Zapisz po dwa przyklady sytuacji, ktore- wedlug Ciebie- są ekscytujące, ale ryzykowne, i takich, ktore nie wymagają podjęcia ryzyka. Nawiąz do zdania: Tak to dwie dusze mamy-jedna chce bezpieczenstwa i spokoju, druga szuka ekscytacji tym, co nieznajome i bezpieczne.