zad.1 Konstytucjom II Rzeczypospolitej przyporządkuj zawarte w nich rozstrzygnięcia dotyczące ustroju i funkcjonowania państwa, wpisując litery obok wymienionych konstytucji: A. władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do narodu B. prezydent ma prawo wydawać rozporządzenia z mocą ustawy, tj. stanowić prawo C. parlament nie ma rzeczywistej kontroli nad rządem D. kadencja parlamentu wynosi pięć lat E. władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do prezydenta F. izba niższa parlamentu stanowi prawo i kontroluje prace rządu G. głową państwa jest prezydent H. prezydent jest wybierany przez Zgromadzenie Narodowe, czyli posłów i senatorów zebranych na wspólnym posiedzeniu I. prezydent nie posiada rzeczywistej władzy, na jego decyzje musi wyrazić zgodę parlament lub odpowiedni minister J. wybory do parlamentu są pięcioprzymiotnikowe K. władza wykonawcza - rząd L. najwyższą władzę w państwie sprawuje dwuizbowy parlament Ł. Prezydent jest wybierany przez Zgromadzenie Elektorów, wyłonione przez sejm i senat M. gwarancja swobód obywatelskich N. możliwość ograniczenia swobód obywatelskich „ze względu na dobro państwa” 1. Konstytucja z 1921 r. ( tzw. marcowa ) .............................................................. 2. Konstytucja z 1935 r. ( tzw. kwietniowa ) .......................................................... zad.2 Przeczytaj fragmenty dokumentów. A. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 17 marca 1921 roku. Art..1. Państwo Polskie jest Rzeczypospolitą Art. 2. Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu. Organami Narodu w zakresie ustawodawstwa są Sejm i Senat, w zakresie władzy wykonawczej – Prezydent Rzeczypospolitej łącznie z odpowiedzialnymi ministrami, w zakresie wymiaru sprawiedliwości – niezawisłe Sądy. Art.3. Zakres ustawodawstwa ( ... ) obejmuje stanowienie wszelkich praw ( ... ) Nie ma ustawy bez zgody Sejmu ( ... ) Art.. 28. Sejm może się rozwiązać mocą własnej uchwały, powziętej większością 2/3 głosów ( ... ) Art. 39. Prezydenta Rzeczypospolitej wybierają na lat siedem ( ... ) Sejm i Senat, połączone w Zgromadzenie Narodowe. Art.45. Prezydent Rzeczypospolitej mianuje i odwołuje Prezesa Rady Ministrów, na jego wniosek mianuje i odwołuje ministrów ( ... ) Art. 48. Prezydent Rzeczypospolitej reprezentuje Państwo na zewnątrz. Art.50. Prezydent może wypowiedzieć wojnę i zawrzeć pokój tylko za uprzednia zgodą Sejmu. Art. 126. Niniejsza Konstytucja Rzeczypospolitej ma moc obowiązującą z dniem jej ogłoszenia ( ... ) B. Ustawa zmieniająca i uzupełniająca Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej z 17 marca 1921 r., tzw. nowela sierpniowa, z 2 VIII 1926 r. Art. 3. Prezydent Rzeczypospolitej zwołuje, otwiera i zamyka Sejm i Senat ( ... ) Prezydent Rzeczypospolitej może zwołać Sejm w każdym czasie na sesję nadzwyczajną, według własnego uznania ( ... ) Art.4. Prezydent może rozwiązać Sejm i Senat przed upływem czasu, na który zostały wybrane, na wniosek Rady Ministrów ( ... ) Art. 5. Prezydent Rzeczypospolitej ma prawo, w czasie, gdy Sejm i Senat są rozwiązane, aż do ponownego zebrania się Sejmu, wydawać w razie nagłej konieczności państwowej rozporządzenia z mocą ustawy ( ... ) Art. 8. Ustawa niniejsza wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. Na podstawie dokumentów wykonaj niżej podane polecenia. a) zamieszczone fragmenty dokumentów (A i B ) dotyczą: - określania podstawowych wolności i praw obywatelskich, - podziału kompetencji między władzą ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą, - ustroju politycznego Polski i zakresu kompetencji, - zasad, na jakich opierać się będzie polityka zagraniczna Polski. b) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, zwana konstytucją marcową: - wprowadzała zasadę podziału władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą, - władzę ustawodawczą przyznawała Sejmowi i Senatowi, - Sejm mógł rozwiązać się sam, mocą własnej uchwały, - Prezydent otrzymał prawo do rozwiązania Sejmu i ogłoszenia nowych wyborów. c) Konstytucja z 1921 roku stanowiła, że: - Prezydentem powinien być wybrany Naczelnik Państwa, - Prezydenta wybierać będzie Zgromadzenie Narodowe, - władzę wykonawczą sprawować będzie prezydent i Rada Ministrów, - decyzje w sprawach wojny i pokoju Prezydent podejmuje w porozumieniu z Sejmem. d) Zasadnicza zmiana, jaką wprowadzała nowela dokumentu B dotyczyła: - możliwości rozwiązywania Sejmu przez Prezydenta i wydawania dekretów, - prawa otwierania i zamykania sesji Sejmu i senatu, - przyznania Radzie Ministrów prawa do rozwiązywania Sejmu i senatu przed upływem ich kadencji. e) Porównaj dokumenty A i B – podaj dwie zasadnicze zmiany ustrojowe, które wprowadziła tzw. nowela sierpniowa do konstytucji marcowej. 1. 2.