Czasy "kameleonów" (chodzi tu o fałszywych, obłudnych, bezwzględnych, dbających tylko o swoje korzyści) - wciąż aktualne czy minęły bezpowrotnie? Uzasadnię swoje stanowisko dobierając odpowiednie przykłady z otaczającego nas świata. PILNE!!!

przedstawiony problem dulszczyzny na przykładzie „Moralności pani Dulskiej” Gabrieli Zapolskiej. To właśnie jej utwór wprowadził do języka polskiego termin: dulszyczna. Jest to synonim obłudy moralno – obyczajowej, popularna nazwa wstecznictwa, kołtunerii i obłudy mieszczańskiej. Zapolska była ostro atakowana przez konserwatywnych krytyków za swoje demaskatorskie utwory, to znaczy zjadliwą krytykę moralności mieszczańskiej. Pani Dulska – tytułowa bohaterka jest głową domu. Zaradna i bystra. Oprócz tego jest bezwzględna, wyrachowana, prymitywna, a przede wszystkim egoistka. Widzimy ją od razu w pełnym działaniu: rozpoczyna swój dzień od obudzenia wszystkich domowników i napędzania ich do wykonywania codziennych zajęć. Jej stosunek do otoczenia jest bardzo nieprzyjemny, ponieważ terroryzuj swoją rodzinę, nieustannie krzyczy, wydaje rozkazy i komenderuje domownikami. W sposobie, w jaki przemawia do swoich bliskich, możemy zauważyć jawną agresję, trywializm, nadużywa epitetów, zaś w towarzystwie z zewnątrz, stara się wysławiać wytwornie. Męża zdominowała całkowicie. Wydzielała mu codziennie małe „kieszonkowe”, a na spacery kazała mu chodzić dookoła stołu, co było wręcz zabawne. Felicjan – jej małżonek jest jedynie świadkiem wydarzeń, milczącym manekinem, jednak urządził się po mistrzowsku, ponieważ odsunął się od wszystkiego. Jedynym momentem w utworze, kiedy wybucha irytacją, jest wypowiedziane przez niego zdanie w kulminacyjnej chwili sporu Dulskiej ze służącą Hanką: „a niech was wszyscy diabli”, lecz odruch jego buntu jest krótki i momentalnie wygasa. Dla głównej bohaterki pieniądz jest wszystkim. Cechuje ją przyziemny materializm, brak jakichkolwiek aspiracji poza sprawami powszednimi, na przykład chodzenie do teatru uważa za gorszące zbytki. Najbardziej boi się tego, że zepsuje sobie opinię publiczną, dlatego stara się nie zburzyć zewnętrznego wizerunku porządnego domu, jak i rodziny. Chodzi jej jedynie o zachowanie pozorów i kieruje się tym, że brudy trzeba prać w domu. Jakie ma podejście do romansu Zbyszka ze służącą? Obłudnie to toleruje. Uważa, że lepiej gdy syn wyszumi się w domu niż poza domem. Zbyszko, podobnie jak ojciec, buntuje się przeciwko matce jedynie chwilowo i pozornie, twierdząc, że się z Hanką ożeni. Jego poryw szlachetności był mało wiarygodny i niezbyt zdecydowany, więc szybko tchórzy. Godzi się, by sprawę Hanki rozwiązano bez jego udziału. Poczucie odpowiedzialności za swoje postępowanie okazuje się u niego słabe i krótkotrwałe. Należy teraz powiedzieć choć trochę o córkach Dulskiej. Były one swoim zupełnym przeciwieństwem. Mela – spokojna, dobra, uczciwa i bardzo naiwna dziewczynka, wierzy, że świat jej rodziców nie jest oparty na kłamstwie. Hesia zaś jest przedwcześnie dojrzała, cyniczna i zdemoralizowana. Możemy w niej ujrzeć następczynię Dulskiej. Ujemny wpływ na kształtowanie się jej osobowości wywarła obserwacja postępowania matki i panujących w domu stosunków. O co Zapolska oskarża Dulską? O zakłamaną podwójną moralność – jedną na zewnątrz, drugą dla siebie. Bohaterka ma dwa oblicza: jedna przeznaczona jest dla publiczności, reprezentuje powszechnie uznawane zasady moralne oraz porządny i szacowny dom. Druga twarz należy do kobiety, która jest tyranem domowym. Uważa, że nie ma takich norm moralnych, których nie wolno byłoby naruszyć pod warunkiem, że pozostanie to tajemnicą domową. Zapolska gani ją za to, że niestety ta druga twarz jest tą prawdziwą, przysłanianą przez maskę pierwszej. Celność puenty jest zawarta w ostatnich słowach bohaterki: „no! będzie znów można zacząć żyć po Bożemu” – to tryumf jej obłudy.

Ciąg dalszy: Jak się ma dulszczyzna w dzisiejszych czasach? Widać to bardzo dokładnie książce „Trudni rodzice” Salomona Łastika, gdzie autor napisał rozdział o właśnie takim tytule. Już na samym początku można zacytować jego słowa, które trafiają w samo sedno: „[…] to nie choroba, tocząca znany odłam mieszczaństwa przed sześćdziesięciu laty, ale choroba wciąż jeszcze groźna”. Wstęp jest przemyśleniami na temat tego, co zaobserwował autor podczas oglądania sztuki „Moralność pani Dulskiej”. Mimo tego, że oglądali to urzędnicy, inteligencja zawodowa, robotnicy – ludzie, których zdawać by się mogło, że ten problem nie dotyczy, tak naprawdę to głównie ich dotyka, ale zachowują pozory. Najgorsze jednak jest to, że gromko oklaskując aktorów i ich grę, nie zadali sobie jednak trudu, aby doszukać się jakiejś analogii. Autor w prywatnym życiu zajmuje się badaniem spraw nieletnich i zauważa, że małe miasteczka są „wylęgarnią” dzieci moralnie zwichniętych i przestępczych. W tym rozdziale mamy do czynienia z czterema przykładami dulszczyzny. Przytoczę jednak tylko dwa. Pierwszy ukazuje schludną, smukłą panią z modnym uczesaniem, która pojawiła się w izbie dziecka. Opowiada pani psycholog o swojej nastoletniej córce, która jest arogancka, obraca się w złym towarzystwie, a nawet chciała ją okraść. Stawia się w świetle poszkodowanej, zaharowanej kobiety, która nieustannie pracując, musiała oddać wychowanie córki w ręce babki. Za swoje problemy wychowawcze obwinia męża, który zginął w walce z okupantem. Kobieta prosi, aby policja przyprowadziła jej córkę do izby, w celu odbycia z nią rozmowy. Oschły ton pani psycholog wskazuje na to, że nie wierzy kobiecie w to, że odgrywa tu rolę poszkodowanej. Przed wejściem do izby czekał na nią młody brunet, na widok którego wpadła w zakłopotanie i stwierdziła, że to jej kuzyn, z którym jak się później okazało, wyjechała do Zakopanego, zostawiając swoją córkę samej sobie. Co w obronie własnej mówi dziewczyna? Twierdzi, że nie będzie trzymała się ich zasad, bo kierują tym, żeby nie robić nic takiego, co mogłoby być źle skomentowane przez sąsiadów. Jej natomiast w ogóle nie interesuje opinia innych. Dziewczyna ma za złe matce to, że się nią wcale nie interesuje – jedynaczką, którą zaraz czeka matura. Ostatecznie dziewczyna ucieka z domu.

Ciąg dalszy, a zarazem ostatni kawałek: Drugim przykładem jest rodzina państwa „T.”. Widząc ich idących w niedzielę do kościoła – schludnych, ładnie ubranych, moglibyśmy nabrać przekonania, że to najprzykładniejsza rodzina pod słońcem. Jednak bardzo wymowne są bladość dzieci i smutek w ich oczach. Okazuje się, że od dziewięcioletniego Krzysia, siedmioletniego Władka i pięcioletniej Hani, rodzice wymagają prymusostwa, pomimo ich średnich zdolności i zabłyśnięcia przed sąsiadami. To pozbawiło państwa T. elementarnego człowieczeństwa, gdyż maltretowanie dzieci jest w tym domu ściśle przestrzeganą zasadą wychowawczą. Ta piękna niedzielna prezentacja to tylko złudzenie, ponieważ dzieci to chodzące kaleki. Władek cierpi na utratę słuchu, Hania ma uszkodzony pęcherz, a Krzyś po lekcji „obyczajności” leży przez kilka dni chory. Jest nerwowy i bardzo nieufny, a gdy mówi o piekle domowym, rozgląda się na wszystkie strony, w strachu, żeby rodzice przypadkiem nie usłyszeli. Krzyś ciągle ma w pamięci te wszystkie razy, które dostał, gdy wstawili się za nim dziadkowie, dlatego woli wybielać rodziców. Ojciec jest zdania, że trzeba bić, bo pobłażliwość prowadzi do piekła… Sobie zaś pobłaża – pije. Krzyś mówi, że gdy tatuś pije, to nie bije lecz wtedy potrafi się dobrać nawet do skóry matki. A co na to pani Renata? Cała jej biografia jest przykładem dulszczyzny. Córeczka – jedynaczka – królewna. W oczach swoich rodziców była uosobieniem cnoty i mądrości. Jej ojciec był pantoflarzem i całkowicie uległ swojej żonie, ale to z nim wolała przebywać córka. Dlatego też, gdy został służbowo oddelegowany do innego miasta, niespełna szesnastoletnia dziewczyna pojechała za nim. Podczas, gdy on był w pracy, ona sprowadzała do domu mężczyzn, a kiedy się o tym dowiedział, zagroził córce krótkim karabinem. Od tego czasu ma ona głęboką urazę do ojca. Wróciła więc do matki i dalej romansowała, co było tolerowane, aby tylko ludzie się nie dowiedzieli. Gdy okazało się, że Renata jest w ciąży, szybko wydano ją za mąż lecz jej małżonek nie wierzy, że Krzyś jest jego. Dlatego też, kiedy chłopiec obrywa, jego matka nie reaguje. Ponieważ zaczęli się wtrącać dziadkowie i sąsiedzi, państwo T. rozpoczynali swe „egzekucje” późnym wieczorem przy głośnej muzyce lecz i to, nie zagłuszało ich krzyków. Co najdziwniejsze, nikt nie zgłosił sprawy na policję, bo „co władzom do tego?”. Sytuacja zmieniła się dopiero, gdy Krzyś przyszedł poobijany do szkoły. Kiedy zrobiono obdukcję, wykryto razy po cienkim rzemieniu w najczulszych miejscach, na przykład szyi, co mogło nawet zagrażać jego życiu. Krzyś udał się do izby dziecka, a następnie zwrócono się do sądu z wnioskiem o odebranie dzieci „troskliwym” Dulskim. Kogo z nas zdziwiłaby ucieczka chłopca z domu przestępczej dulszczyzny? Ileż to razy dzieci cierpią z powodu chorobliwych ambicji rodziców? Jak często mówiąc „poczciwa rodzina”, nie zdajemy sobie sprawy, że są to tylko pozory. Dziwimy się, że dzieci uciekają z domów mając oboje rodziców, nieźle zarabiających, dlaczego wolą spać na strychu bądź w piwnicy… Pamiętajmy, że w dziewięćdziesięciu wypadkach na sto, zawinili rodzice, jeżeli nawet swój wkład miały złe koleżanki i źli koledzy. Ta „zepsuta” moralność jest jak nowotwór, który wyżera od środka, niszcząc jednocześnie wszystko wokół. Mam na myśli ludzi, którzy swoimi przekonaniami bardzo często krzywdzą i degradują społeczeństwo dokoła siebie. Moralność to nie nawyk, to też nie do końca stereotyp, ani nakaz. Moralność musi, a przynajmniej powinna być istotą naszego człowieczeństwa. Każdy jednak uznaje swoje własne racje i poglądy, ale powinien mieć na uwadze to, czy te przekonania nie są niszczące jego samego i innych. Pewne normy i zasady są ustalone przez Boga, kulturę i tradycję. Przy ich tworzeniu, głównym celem była harmonia i ład społeczny, dlatego to ich powinniśmy się trzymać, jednocześnie nie tracąc zdrowego rozsądku.