TEMAT 2. Analizując i interpretując fragmenty Chłopów Reymonta, scharakteryzuj hierarchię społeczną w Lipcach oraz porównaj stosunek Kuby i Boryny do tego porządku. Wykorzystaj znajomość I części dzieła. I PRZYKŁADOWE ROZWINIĘCIE TEMATU (można przyznać maksymalnie 25 punktów) Punktacja 0-2 Wstępne rozpoznanie fragmentów w kontekście dzieła:, na przykład: a) określenie problematyki powieści (relacje i napięcia społeczne, przeżycia ludzkie), b) przedstawienie bohaterów (Kuba to parobek bogatego gospodarza Macieja Boryny), c) scena w kościele przedstawia naruszenie społecznego porządku przez Kubę, d) rozmowa z gospodarzem ujawnia motywację Kuby oraz poglądy Boryny, e) narrator utożsamia się z lipecką gromadą, używa jej języka, f) mowa pozornie zależna w opisie zachowań i przeżyć Kuby. Punktacja 0-6 Hierarchia społeczna w Lipcach (na podstawie fragmentu 1.):, na przykład: a) ksiądz pełni najważniejszą rolę: b) jako człowiek - dobry pan, dobrodziej, c) w kościele sakralizowany ( jako ten anioł), d) pośredniczy między Bogiem i ludźmi (czytanie Ewangelii), e) jest traktowany z szacunkiem (np. ludzie milkną, gdy wstępuje na ambonę), f) piętnując grzechy, wzrusza i pobudza do skruchy; g) osoby ważne przebywają najbliżej księdza, ołtarza (sfery sacrum), h) przywileje gospodarzy to: siedzenie w ławkach, śpiewanie z książki, zapalanie świec, i) baldachim niosą najbogatsi: Boryna, kowal, wójt, j) księdzu towarzyszy też Kłąb - najbardziej szanowany z średnio zamożnych, k) o pozycji społecznej świadczą hojne datki na tacę, l) biedota i parobkowie powinni stać w przedsionku, m) naruszenie porządku wzbudza oburzenie (uwagi, gromienie wzrokiem, szturchańce). Punktacja 0-6 Stosunek Kuby do społecznego porządku (na podstawie fragmentu 1. i 2.):, na przykład: a) ma świadomość swego pochodzenia (parobek, ale syn gospodarza), b) czuje się kimś lepszym od żebraków (nie chce wyglądać jak dziadak jaki), c) podkreśla swe człowieczeństwo (nie bydlem przecież), d) wielką czcią obdarza księdza, e) dziedzic kojarzy mu się z Bogiem (Pan siwy i srogi), f) zna swoje miejsce - zwykle stoi w przedsionku albo przed drzwiami kościoła, g) dzięki posiadanej złotówce nabiera pewności siebie: h) zachowuje się jak gospodarz, naruszając porządek, i) pragnie być jak najbliżej ołtarza, j) najgłośniej śpiewa la Pana Jezusa i tej Panienki, k) jako pierwszy odczuwa skruchę (wybucha płaczem), l) jest dumny z datku na tacę, ł) bierze świecę, idzie w procesji blisko księdza i gospodarzy, m) w zapamiętaniu nie zważa na objawy dezaprobaty, n) wobec Boryny wstydzi się swego zachowania, o) pokornie godzi się ze swym położeniem, p) przyznaje, że nie może go zmienić. Punktacja 0-6 Stosunek Boryny do społecznego porządku (na podstawie fragmentu 2.):,na przykład: a) akceptuje swoją pozycję gospodarza \"pierwszego\" w gromadzie, b) najwyższym autorytetem jest dla niego ksiądz (powołuje się na niego), c) swą wyższość nad Kubą uważa za oczywistą (co parobek, to nie gospodarz), d) czuje się w obowiązku \"po ojcowsku\" skarcić i pouczyć parobka, e) przekonuje go, że powinien pogodzić się ze swoją rolą społeczną, ponieważ: f) miejsce w hierarchii wyznacza człowiekowi Bóg, g) hierarchia jest gwarancją porządku świata, h) człowiek nie jest w stanie jej zmienić, i) buntowanie się jest grzechem pychy (nie wynoś się nad drugie), j) nie należy naruszać odwiecznych i powszechnie obowiązujących zasad, k) wejście w inną rolę nie zmienia rzeczywistej pozycji (i tak wiedzą, ktoś jest), l) blisko Boga jest się nie tylko przy ołtarzu (Pan Jezus z każdego kąta słyszy). Punktacja 0-2 Interpretacja fragmentów w kontekście I części dzieła:,na przykład: a) ksiądz ma szczególną pozycję i niekwestionowany autorytet (pomaga, poucza, np. godzi Borynę z żoną, synem), b) szanuje się urzędników i rzemieślników (chyba że szkodzą gromadzie, jak np.: wójt, kowal i młynarz układający się z dziedzicem o las), c) faktycznymi przywódcami są gospodarze: bogaci (Boryna) i szanowani (Kłąb), d) starsi akceptują swoją pozycję, młodzi aspirują wyżej (np. syn organisty będzie księdzem, syn młynarza - lekarzem), e) miejsce w hierarchii może się zmienić (np. Hanka awansuje przez małżeństwo, Jagustynka z gospodyni staje się wyrobnicą, Agata - żebraczką). proszę o rozwinięcie jednego tematu z poszczególnych podpuntków