Podziel podane niżej wydarzenia na przyczyny i skutki wojen toczonych przez Rzeczpospolitą w XVII w. Rywalizacja z Turcją o wpływy w Mołdawii. Utrata Smoleńszczyzny i Ukrainy zadnieprzańskiej na rzecz Rosji. Upadek gospodarczy kraju, najazdy Kozaków i Tatarów. Utrata lenna pruskiego. Obniżenie się poziomu oświaty i kultury. Rywalizacja polsko-szwedzka w rejonie Morza Bałtyckiego. Utrata większej części Inflant. Pretensje królów polskich z dynastii Wazów do korony szwedzkiej. Dążenie Rosji do opanowania Inflant. Pomoc Zygmunta III udzielona Habsburgom.