pilnie potrzebne na dziś poprawka semestralna 1klasa szkoła średnia Zagadnienia *potrafić wymienić epoki w dziejach społeczności ludzkiej *rewolucja neolityczna *mezopotamia *egipt *grecja - kultura minojska i mykeńska -wielka kolonizacja -ustrój sparty i aten *rzym -legenda o powstaniu rzymu -wojny punickie -społeczeństwo rzymskie -ustrój rzymu błagam o pomoc

*mezopotamia *egipt zbyt ogólnie...więc na to nie odpowiem -Dzieje społeczności ludzkiej dzielimy na następujące epoki:paleolit,neolit,epoka miedzi,epoka brązu,epoka żelaza -Rewolucja neolityczna była przejściem od gospodarki nieproduktywnej do produktywnej. Gospodarka neolityczna prowadziła do podporządkowania przyrody człowiekowi. Nastąpiły znaczne zmiany w trybie życia ówczesnych ludzi. Rozwój gospodarki umożliwił produkcję nadwyżek żywności, co spowodowało częściowe odciążenie wielu ludzi od obowiązku szukania pożywienia, zapewnił wyżywienie przez cały rok. Powstało garncarstwo, tkactwo, plecionkarstwo, a później metalurgia (zaczęto używać miedzi, brązu i udoskonalano ich obróbkę). Nastąpił ogromny wzrost ludności, związany ze zmniejszeniem się śmiertelności niemowląt. Wzrost ludności pociągał za sobą skupianie się dużych zbiorowości na stosunkowo niewielkim obszarze, co spowodowało wzrost kontaktów międzyludzkich. Zaczęły tworzyć się ośrodki miejskie oraz organizmy państwowe. W związku z zastosowaniem różnego rodzaju surowców roślinnych i zwierzęcych, wykształciły się umiejętności tkania i wyplatania. Pojawił się także nowy typ mentalności u ludzi, mianowicie myślenie perspektywiczne.STARY ŚWIAT : Rewolucja neolityczna rozpoczęła się ok. 9 tysięcy lat p.n.e. na Bliskim Wschodzie.

Rzym,legenda -Według rzymskich historyków, przede wszystkim Liwiusza, Romulus i Remus byli wnukami króla miasta Alba Longa (dzisiejszego Castel Gandolfo), Numitora. Brat Numitora, Amuliusz, dokonał zamachu stanu, podczas którego króla uwięził, a jego córce Rei Sylwii nakazał zostać westalką i żyć w celibacie. Rea Sylwia, niepomna przestróg samozwańczego króla, zaszła jednak w ciążę i powiła bliźnięta, dwóch chłopców, których nazwano Romulus i Remus. Ich ojcem miał być nie, kto inny, tylko bóg Mars. Amuliusz rozkazał utopić dzieci w rzece. Zamiar ten jednak się nie powiódł. Wrzucony do wody koszyk z chłopcami popłynął z prądem i utknął w jednej z zatoczek. Płacz dzieci usłyszała wilczyca, która zaczęła regularnie odwiedzać zatoczkę, by karmić dzieci własnym mlekiem. Wilczycę wyśledził pasterz królewski, znalazł koszyk z dziećmi i zaadoptował je. Chłopcy wyrośli na dzielnych młodzieńców i doskonałych wojowników. Po osiągnięciu dorosłości Romulus i Remus dokonali zamachu stanu i przywrócili na tron prawowitego władcę Numitora. Po czym odeszli wraz z grupą młodzieży szukać nowej siedziby. Znaleźli ją nad Tybrem, gdzie było siedem wzgórz. Na jednym z nich postanowili założyć miasto. W tym celu posłużyli się rytuałem auspicjów – polegającym na wyczytaniu woli bogów z lotu wielkich ptaków drapieżnych, jak orzeł czy sęp. Romulus, usadowiony na Palatynie zyskał lepszy omen od obserwującego z Awentynu Remusa. Gdy Remus upokorzony porażką zaczął drwić z brata wyznaczającego granicę przyszłego miasta, ten zabił go. Miało się to stać 21 kwietnia 753 roku p.n.e. Romulus panował dłuższy czas i miał zostać wzięty żywcem do nieba by stać się bogiem Kwirynem. Jego następca na tronie rzymskim został Numa Pompiliusz.

wojny punickie I wojna punicka (264 – 241 r. p.n.e.) Wojna wybuchła w 264 r. p.n.e. Konflikt rozgorzał o Sycylię. Największe bitwy morskie rozegrały się pod Mylae i Eknomos. Przesądziły o zwycięstwie Rzymu. W wyniku pokoju zawartego w 241 r. p.n.e. Rzym otrzymał Sycylię, która stała się prowincją państwa. Kartagina zobowiązała się do zapłacenia wysokiej kontrybucji. II wojna punicka (218 – 202 r. p.n.e.) w Kartaginie rodził się sprzeciw wobec postanowień traktatowych i górę brały nastroje antyrzymskie. II wojna punicka związana była ze znakomitym kartagińskim wodzem Hannibalem. Przygotował wyprawę przeciwko Hiszpanii, której celem było poszerzenie stanu posiadania Kartaginy. W sierpniu 216 r. p.n.e. rozegrała się bitwa pod Kannami. Rzymianie ponieśli klęskę (zresztą nie pierwszą podobnie zakończyły się bitwy pod Trebbią w 218 r. p.n.e. i nad jeziorem Trazymeńskim w 217 r. p.n.e.). Hannibal przez pięć następnych lat prowadził walki z Rzymianami w Italii. Nie udało mu się jednak zająć Rzymu. W 202 r. p.n.e. Rzymianie pokonali wojska Punijczyków w bitwie pod Zamą (zob. opis bitwy pod tekstem). Zawarto kolejny niekorzystny dla Kartaginy traktat, na mocy którego utraciła wszystkie posiadłości poza Afryką, flotę i musiała zapłacić wojenną kontrybucję. Ponadto swoją politykę zagraniczną podporządkowała dyktatowi z Rzymu. II wojna osłabiła Kartaginę na wiele lat. III wojna punicka (149 – 146 r. p.n.e.) Rzymianie obawiali się, ze może nastąpić drugi Hannibal, który pokona Rzym. Bali się zostawiać Kartaginę jako osobne państwo, żeby przypadkiem nie odrodziła się jej potęga, mimo iż nic na to nie wskazywało. rzymianie więc postanowili wyprawić się na bezbronne państwo, które szybko poddało się Rzymowi, zostało zrównane z ziemią, a na tych terenach powstała nowa prowincja rzymska - Afryka.

społeczeństwo rzymskie Społeczeństwo rzymskie dzieliło się na dwie grupy. Jedną z nich stanowili pełnoprawni obywatele, do których należały najznakomitsze i najbogatsze rody, określane jako patrycjusze.Patrycjusze byli uprzywilejowaną warstwą społeczną w republikańskim Rzymie. Posiadali pełne prawa polityczne i – do pewnego momentu – wyłączność na obejmowanie urzędów. Drugą grupę stanowili tak zwani obywatele niepełnoprawni, czyli plebejusze. Była to zdecydowana większość całego społeczeństwa rzymskiego. Plebejusze stanowili warstwę społeczną, wywodząca się od ludów pobliskich z podbitych terenów lub osiedlających się w Rzymie. Plebejusze byli wolni, lecz – do pewnego momentu – nie mieli praw obywatelskich. Stanowiący wolną grupę ludności obywatele wczesnej Republiki byli rolnikami – czasem nawet bardzo ubogimi Społeczeństwo rzymskie, tak jak wszystkie społeczeństwa starożytne, opierało się na niewolnictwie. Niewolnikiem można było zostać przez urodzenie, jako jeniec lub zdobycz wojenna, w momencie, kiedy zostało się złapanym przez handlarzy niewolników lub sprzedanym przez własną rodzinę albo też w przypadku, kiedy nie można było spłacić zaciągniętych długów.

Ustrój starożytnego Rzymu. W pierwszym okresie swego istnienia Rzym był monarchią i jak podaje tradycja rządziło nim kolejno siedmiu królów. System republikański został wprowadzony w Rzymie w roku 509/508 p.n.e., po wypędzeniu ostatniego władcy z rodu Tarkwiniuszy. Oktawian August sprawował władzę w Rzymie w latach 31 r. p.n.e. - 14 r. n.e. Jest on twórcą nowego ustroju politycznego. Pryncypat pozornie miał charakter republikański, jednak w rzeczywistości cała władza spoczywała w rękach Oktawiana Augusta.Nowy ustrój przetrwał do II w. n.e. Pod koniec II w. n.e. i w III w. n.e., w wyniku walk o władzę, nastąpiło osłabienie władzy centralnej. W III w. nastąpił proces stopniowego przejścia od pryncypatu do innej formy cesarstwa - dominatu.

wielka kolonizacja VIII-VI w. p.n.e. mamy do czynienia z Wielką Kolonizacją Grecką. Był to właściwie dalaszy ciąg wędrówek plemion greckich, jednak w o wiele większych rozmiarach. Skupienie ziemi w rękach klasy rządzącej, wzrastająca liczba ludności, prymitywna uprawa, zaostrzająca się walka między biedotą a bogatymi (szczególnie w miastach mających charakter osiedli rolniczych), wreszcie rozwijający się handel - zmusiły Greków do szukania siedzib poza ojczyzną i zakładania kolonii zamorskich. W kolonizacji wzięł udział głównie miasta: Milet, Megara, Korynt i Chaliks (na Eubei). Terenami kolonizacji były: na zachodzie - południowa Italia, miasta: Sybaris i Kroton (kolonie achajskie), Tarent (kolonia Sparty), Kyme czyli późniejsze Kume (kolonia Chaliks), Neapol. Sycylia miasta: Katana, Syrakuzy, Gele i inne (tu Grecy konkurowali z Kartagińczykami). Południowe wybrzeże Francji miasta: Massalia (dzisiejsza Marsylia), Nicea i inne. W Hiszpanii Mainake (koło dzisiejszej Malagi), gdzie jednak Grecy napotkali twardy opór Fenicjan. Kolonie na Sycylii i w Italii nazwane nawet Wielką Grecją miały szczególne znaczenie. Sprowadzano stamtąd zboża, wino i drewno. Na wschodzie kolonizowano północne wybrzeża Morza Egejskiego: Potidea, Abdera. Cieśniny: Hellespont (Kardia, Abydos) i Bosfor (Byzantion, Chalcedon). Wybrzeża Morza Czarnego: Odessus, Tomis (dziś Konstanca), Tyras u ujścia Dniestru, Olbia u ujśca Dniepru, Teodozja na Krymie, Tanais u ujścia Donu. Na północnych wybrzeżach Azji Mn. powstały kolonie: Heraklea, Sinope, Trapezunt. Na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego: Ardos, Byblos, Sydon, Tyr. Na Cyprze - miasto Salamina. Ze wschodnich koloni sprowadzano zboże, solone i wędzone ryby, futra i niewolników. W zamian dostarczano oliwę i wyroby rzemieślnicze. Na południu, na wybrzeżu Afryki założono Naukratis (u ujścia Nilu), Kyrene, Apollonię. Z Egiptu sprowadzono głównie zboże i papirus z Kyrene - pachnidła, zioła lecznice i dywany. Około połowy VI w. p.n.e. ruch kolonizacyjny osłabł napotykając przeszkody ze strony rozwijającej się monarchii perskiej (zagarnęła Jonię), a jeszcze bardziej Kartaginy, która uniemożliwiła ekspansję Greków na zachodzie (np. a Korsyce i Sycylii). Grecy uświadomili sobie swą wspólnotę językową i kulturową. Cały obszar zamieszkany przez Greków zaczęto nazywać Helladą, a Greków Hellenami. Stopniowo na czoło państw Greckich wysunęły się 2 państwa: Sparta (na Peloponezie) i Ateny.

Ateny W Atenach panował ustrój demokratyczny czyli rządy ludów,prawo do głosu mieli mężczyźni którzy ukończyli 21 lat, mieli swoją ziemię a jego rodzice pochodzili z Aten. Najsłynniejszym politykiem był Perykles.Najważniejsze urzędy w Atenach to Demagog (przywódca ludu, mówca) i strateg(przywódca wojsk) Sparta Ustrój Sparty to demokracja, stworzył go Likurg. Nad państwem rządzą dwaj królowie . Geruzja składała się z 28 mężczyzn powyżej 60 roku życia , uchwalała prawa , wydawała wyroki sądowe. Zgromadzenie ludowe wybiera urzędników, uchwalało lub odrzucało uchwały geruzji. Najważniejszym urzędem byli Eforzy, było ich 5 zajmowali się wykonywaniem postanowień przyjętych przez geruzję , wprowadzili politykę zagraniczną.

Kultura minojska Nazwa pochodzi od legendarnego króla Minosa (pierwszego greckiego prawodawcy i sędziego w świecie podziemi). Główny ośrodek znajdował się na Krecie w mieście Knossos. Apogeum świetności tej kultury przypada około 2200 p.n.e. – 1450 p.n.e. Jest ona wcześniejsza niż kultura grecka. Została odkryta w czasie wykopalisk w 1900 roku przez Sir Artura Evansa. Wykształciło tu się pismo linearne A, które do naszych czasów nie zostało rozszyfrowane. Była to kultura pałacowa, która wpływała nawet na wybrzeża Grecji kontynentalnej. Knossos zostało podbite przez Mykeńczyków około 1450 p.n.e. Moment ten można określić jako początek najwcześniejszej cywilizacji w Grecji kontynentalnej. -Nie istniał wtedy rozległy handel o rozmiarach decydujących o wszystkich dziedzinach gospodarki. -Kreta ówczesna nie przeznaczała poważnej części produkcji na zbyt, ponieważ eksport nie był koniecznością żadnej antycznej gospodarki. -Rzemiosło produkowało więcej niż wymagały tego lokalne potrzeby, ale nie na tyle, aby jego towarowa produkcja miała decydować o gospodarce. -To samo można powiedzieć o nadwyżkach rolniczych (oliwa). Nie istniał rynek konsumentów dostatecznie duży, aby zaistniał potężny handel oparty na sprzedaży nadwyżek produkcji dóbr kultura mykeńska Rozwój cywilizacji mykeńskiej datuje się na 1700-1200 p.n.e., a największy rozwój kulturalny dopiero od 1450r.p.n.e. do ok 1200 kiedy to Mykeńczyków najechali Dorowie. Mykeńczycy posługiwali się pismem linearnym B, odczytanym dopiero w 1953r., które było pismem sylabicznym (aż 88 znaków) cool.gif znaki nie były pochodzenia fenickiego, jak alfabet grecki.Mykeńczycy budowali warowne grobowce z kopułą, a na twarze zmarych nakładali pozłacane maski -Głównym centrum był pałac, który kierował produkcją i handlem. - Ważne miejsce w gospodarce zajmowało rolnictwo; na istnienie pewnych nadwyżek wskazuje obecność spichlerzy. -rozwijało się również rzemiosło nastawione na eksport -Odkrycie w Barbati na Peloponezie wielkiego centrum produkcji ceramiki, w Mykenach ośrodka, w którym koncentrował się eksport oliwy oraz produkcja mebli, daje wyobrażenie o możliwościach ekonomicznych Grecji mykeńskiej.